Brave Hond of Slimme Hond?

In het artikel ‘Good Dog, Smart Dog’ stelt de New York Times de interessante vraag of honden nu eigenlijk slim zijn, of ons gewoon heel graag behagen (‘eager to please’).

De jobs die honden voor ons doen lijken op het geniale af: verwittigen wanneer iemand een beroerte, een paniekaanval of een suikertekort gaat krijgen. Dergelijke honden hebben dan geleerd om intens naar de ‘patient’ te staren, zodat die zich bewust wordt van het nakende probleem en er iets aan doet. Of de hond gooit een speelgoedje in de schoot om de mens wakker te schudden uit zijn verstarde toestand. Krijgt iemand toch een beroerte, zal de hond zich zo opstellen dat ze een eventuele valpartij kan opvangen.

Zijn de honden die voor dit werk getraind worden zo geniaal? Zit het hem in de hersenen? Of in de neus?

Wat precies omgaat in de koker van honden is een lastige vraag en veel onderzoeken worden met het nodige skepsis onthaald. Nochtans worden hondentrainers- en onderzoekers de laatste jaren steeds inventiever in het ontdekken van mogelijkheden waarin de hond zijn talenten kan tonen. Honden kunnen kanker in een vroeg stadium opsporen, psychiatrische patiënten bijstaan, hun eigenaar eraan herinneren op tijd hun medicatie te nemen, zelfmoordpogingen en zelfverminking onderbreken.

Een Hongaars onderzoek toont hoe een hond bij een blinde en epileptische persoon ongedurig wordt net voor een aanval en geleerd heeft om te blaffen en baasjes gezicht en bovenarm te likken, telkens de hond een opkomende aanval detecteert.

Het blijft nog vrij mysterieus hoe honden dit kunnen waarnemen, of het nu door kleine gedragsveranderingen waar te nemen is of een vreemde geur die ze ruiken (zoals bij honden die kanker ruiken).

Naast deze kwaliteiten om zaken waar te nemen, waarbij trainers inspelen op hun natuurlijke hondse gaven, is er ook sprake van onderzoek naar hun meer menselijke intelligentie. Dan is vooral Stanley Coren, professor psychologie en auteur van verschillende (goede) boeken over honden, ervan overtuigd dat we hun intelligentie op dat vlak nog onderschatten en/of niet kennen.

Dan gaat het vooral over het peilen naar meer menselijke vaardigheden, zoals het aantal woorden dat ze kunnen onthouden of voorwerpen aanwijzen. Coren denkt dat honden, door zo lang met ons samen te leven, ook soms denken als een mens. Coren is ook de auteur van een intelligentietest voor honden, waarna hij tot een rangschikking kwam van slimste honden, met de border collie op nummer 1 en Duitse herders, poedels, retrievers en Labradors op de ereplaatsen.

Maar de vraag blijft zich stellen hoe slim honden echt zijn, zelfs als er honden opduiken zoals de Duitse herder Rico, die 200 voorwerpen kon onthouden, ook een maand nadat hij ze geleerd had.

Clive D. L. Wynne, psycholoog aan de universiteit van Florida, gelooft eerder in de sterke gevoeligheid die honden voor mensen hebben ontwikkeld en hun ‘will to please’ als uitleg voor hun opmerkelijke prestaties. Ze kunnen misschien menselijke woorden aangeleerd worden (hij kende zelf een bordercollie met 1500 woorden in zijn repertoire), maar dat wil niet zeggen dat ze daarom denken zoals een mens.

“Bij een hond draait het om de interactie met zijn baas, om uiteindelijk eten en aandacht te krijgen. Honden hebben een unieke manier van denken en het is een gelukkig toeval dat honds en menselijk denken genoeg overlappen, zodat we een goede band met elkaar kunnen krijgen. Maar we moeten onszelf niet wijsmaken dat honden zoals mensen naar de wereld kijken.”

(via NY Times)