dinsdag 14 april 2009

Russische week (2): honden in de ruimte


Vooraleer de eerste astronauten de ruimte werden ingeschoten in de jaren zestig, waren ze reeds voorafgegaan door tientallen dieren. De allereerste die buiten de dampkring ging, was de Moskouse straathond Laika. Die werd meteen een nationale held in de bitsige tweestrijd die de toenmalige Soviet Unie en de Verenigde Staten ook in de ruimte voerden.

Tussen 1957 en 1966 werden in totaal 13 honden door de Russen de ruimte ingestuurd. De meesten kwamen ongedeerd terug. Laika was echter de enige van wie de Russische wetenschappers vooraf wisten dat ze niet levend zou terugkomen. Tijdens de ruimtewedloop was er immers geen tijd om een capsule te bouwen die een terugkeer door de dampkring zou aankunnen zonder op te branden. De aankondiging na de lancering dat Laika maar voor 10 dagen zuurstof bijhad en dat Sputnik 2 niet zou terugkeren, zorgde toen voor algemene verontwaardiging.

Sterker: het paste destijds perfect in het heldenverhaal over moed en zelfopoffering dat Laika vier dagen buiten de dampkring heeft overleefd en uiteindelijk is gestorven door oververhitting van de cabine. De realiteit is echter dat Laika al na vijf tot zeven uur na lancering geen teken van leven meer gaf, wellicht door een combinatie van oververhitting, angst en stress. De bekendmaking hiervan zorgde bij vele wetenschappers voor consternatie. Oleg Gazenko, een van de leidende wetenschappers van het toenmalige ruimtevaartprogramma voor dieren, verklaarde zelfs: “Hoe meer tijd er voorbij gaat, hoe meer het me spijt. We hadden het niet moeten doen… We hebben er niet genoeg van geleerd om de dood van een hond te rechtvaardigen”.

Desondanks is Laika nog altijd wereldberoemd, vooral in Rusland. Een week voor haar historische vlucht, op 3 november 1957, werd ze zelfs opgevoerd op de nationale radio, waar ze in de microfoon mocht blaffen. Laika’s echte naam was ‘Kudryavka’ (Kleine Gekrulde), maar kreeg de bijnaam Laika (Blaffer) en is een typisch Russische naam voor de meeste honden van haar ras, een Husky bastaard. De Amerikaanse kranten noemden haar spottend Muttnik (samentrekking tussen ‘mutt’ – bastaard - en ‘Sputnik’).

De Russische ruimtehonden waren namelijk allemaal zwerfhonden die in en rond Moskou van de straat of uit het asiel werden geplukt en in trainingscentra werden opgeleid om gewoon te raken aan de toenemende zwaartekracht (G-krachten) tijdens de lancering. De Russische wetenschappers kozen voor honden omdat ze dachten dat die het best een lange tijd zouden kunnen stilzitten. Ze werden hiertoe getraind door ze 15 tot 20 dagen in een kleine doos te stoppen. Vrouwelijke honden kregen de voorkeur, omdat die hun poot niet opheffen tijdens het plassen…
(opmerking: de Amerikanen testten hun eerste ruimtetuigen met … apen).

Andere Russische honden die de ruimte werden ingestuurd waren o.a. Otvazhnaya (De Moedige), Snezhinka (Sneeuwvlokje), Bars (Panter), Lisichka (Kleine Vos), Belka (Eekhoorn), Strelka (Kleine Pijl), Pchelka (Kleine Bij), Mushka (Kleine Vlieg), Damka (Dametje), Krasavka (Kleine Schoonheid), Chernushka (Zwartje), Zvezdochka (Kleine Ster), Verterok (Zachte Wind), Ugolyok (Koolblokje). Er waren nog meer honden, maar hiervan is geen naam meer bekend.

Deze Russische honden waren de illustere voorgangers van de eerste mens in de ruimte, ook een Rus: majoor Yuri Gagarin. Die sloeg de wereld, en vooral de Amerikanen, met verstomming, door met Vostok I op 12 april 1961 de eerste bemande ruimtevlucht te maken én veilig op aarde terug te keren, drie jaar na Laika.
Gepost door op
Labels: ,

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)